Bọ chét : Hung thần của trẻ em

24-08-2014 05:44

Ở nước ta đã phát hiện hơn 30 loài bọ chét, thuộc 7 họ, trong đó một số loài có vai trò truyền bệnh sang người như loài bọ chét chuột Xenopsylla cheopis ký sinh trên chuột, truyền bệnh dịch hạch chủ yếu ở nước ta. Nhưng từ năm 2000 đến nay, ở Việt Nam bệnh dịch hạch trên người không còn.

Một số loài bọ chét khác như loài Pulex irritans (ở chuồng gà), loài Ctenocephalides felis orientis và Ct. felis felis (ký sinh trên chó, mèo) sống gần người dễ chích đốt người gây viêm da, dị ứng, tạo thành các mụn nhọn rất phiền toái.

Các giai đoạn phát triển của bọ chét Pulexirritans

 
Các loài bọ chét này sinh sản nhiều vào cuối mùa xuân - đầu mùa hè. Ở miền Bắc nước ta, thường vào mùa hoa xoan bọ chét phát triển nhiều nhất. Chu kỳ phát triển của bọ chét qua 4 giai đoạn: trứng - ấu trùng - nhộng (kén) - trưởng thành. Thời gian hoàn thành chu kỳ khoảng 23 -31 ngày.  Bọ chét đẻ trứng trên đất, cát, rơm rác trong hang tổ vật chủ.

Bọ chét Pulex irritans (bọ chét người) đẻ trứng và phát triển ở chuồng gà vùng trung du và rừng núi. Bọ chét chó, mèo đẻ trứng và phát triển ở ổ chó, mèo nằm, khắp nơi, từ rừng núi, nông thôn, thành thị. Cả con đực và con cái đều sống bằng việc hút máu vật chủ và người. Thực sự đáng sợ khi chỉ sau 1-2 giờ thoát khỏi kén, bọ chét đã tìm mồi hút máu. Một điều đặc biệt, bọ chét cái đốt no máu mới đẻ trứng. Sau mỗi lần hút máu, mỗi con cái đẻ từ 2-20 trứng. Suốt cuộc đời một con bọ chét cái đẻ khoảng trên 800 trứng. Tuổi thọ của con bọ chét khoảng 1 năm.

PGS.TS Nguyễn Văn Châu cho hay, bọ chét trưởng thành dài khoảng 1,5 -3,3mm, dẹt ở hai bên, có lớp vỏ ki-tin màu nâu thẫm. Bọ chét vận động bằng cách nhảy, do vậy đôi chân sau phát triển. Bọ chét trưởng thành có thể nhảy cao 0,5 mét, cao gấp 200 lần chiều dài cơ thể  và 130 lần chiều cao cơ thể của nó và xa 0,3 mét. Trên thân bọ chét có nhiều lông cứng hướng về phía sau làm hoạt động của chúng chỉ tiến về phía trước xuyên vào lông, tóc của vật chủ và giúp chúng bám chặt vào vật chủ và người.

Vết thương do bọ chét Tunga gây ra

Ông Châu kể lại, trường hợp của một người dân ở khu Ô Chợ Dừa (Hà Nội) tìm đến Viện Sốt rét - Ký sinh trùng- Côn trùng Trung ương cách đây không lâu kể về trường hợp kì lạ của gia đình mình. Anh này cho biết,nhà có cháu bé 3 tuổi thường ngủ ở tầng hai bị một con vật lạ đốt nổi mẩn đỏ khắp người. Cháu bé thường rất khó chịu, liên tục gãi, ngủ không yên. Gia đình hết sức lo lắng. Anh này có đem theo một số con côn trùng màu nâu đen, bé như hạt vừng bắt được trong nhà đến cho PGS.TS Nguyễn Văn Châu xem.

Kiểm tra mẫu vật, PGS.TS Nguyễn Văn Châu kết luận đó chính là loài bọ chét Ctenocephalides felis orientis. Loài bọ chét này ở Việt Nam chủ yếu ký sinh trên chó, mèo nuôi trong nhà, đẻ trứng ngay ổ chó mèo nằm. Mùa xuân hè, bọ chét sinh sản rất nhanh, số lượng rất nhiều, hút máu chó mèo không đủ nên nó đốt cả người. Nếu nơi chó nằm ở tầng một, bọ chét có thể vận động lên tới tầng hai.

Điều đáng nói, dù đây là những loại côn trùng hết sức nguy hiểm nhưng người dân vẫn còn ít hiểu biết về nó. Biện pháp phòng bệnh tốt nhất đối với tất cả các loài côn trùng hút máu người là thường xuyên tắm rửa, vệ sinh cá nhân, vệ sinh giường chiếu, khu vực gia đình thường xuyên sinh hoạt. Khi có các dấu hiệu bất thường, gia đình nên đưa con em đến các cơ sở y tế chuyên ngành để được khám và điều trị hiệu quả nhất.

Bản in